Je kent ze wel, die letters die er wel staan, maar die we nooit uitspreken.
In het Engels struikel je erover: de ‘k’ in knight, de ‘w’ in wrong, of het hilarische hour, waar de ‘h’ ineens stom wordt.
Maar ook in het Nederlands hebben we onze eigenaardigheden – denk aan de ‘n’ in ‘honden’ die we vaak half inslikken, of de ‘t’ in ‘het’ die in spreektaal verdwijnt alsof hij nooit bestaan heeft.
Het zijn die stille letters die ons eraan herinneren dat taal niet altijd logisch is, maar vaak gevormd wordt door gemak, gewoonte en historie.
Onze columnist van vanavond neemt je mee in die wonderlijke wereld van de letters die we nooit horen, maar die ons toch blijven achtervolgen.
Stille letters. Je ziet ze, maar hoort ze niet. Ze zijn de schaduwen van het alfabet. In het Engels zijn ze overal: knight, subtle, debt. Letters die ooit keurig uitgesproken werden, maar die in de loop der eeuwen uit luiheid of snelheid verdwenen. Toch bleven ze staan, alsof de taal bang was om ze weg te poetsen.
En zo worden generaties scholieren gekweld met de vraag: waarom schrijf je iets dat je niet zegt? Het antwoord is simpel én ingewikkeld: omdat taal geschiedenis bewaart. Een stille letter is eigenlijk een fossiel. De ‘k’ in knight herinnert aan een tijd dat men ‘k-neecht’ zei, en de ‘b’ in debt verwijst naar het Latijnse debitum.
Maar ook wij Nederlanders doen vrolijk mee. Neem het woord ‘herfst’. Die ‘t’ aan het eind? Bijna niemand spreekt ’m uit. Of de dubbele ‘n’ in ‘honden’ die vaak wegslinkt in de spreektaal. Taal is een luie kunstenaar: hij schrapt klanken waar hij zin in heeft, maar laat de letters als stille getuigen achter.
En misschien is dat maar goed ook. Want zonder stille letters zouden we onze talen niet meer herkennen. Het zijn kleine spookjes in onze spelling. Irritant? Ja. Overbodig? Soms. Maar ze maken duidelijk dat taal nooit alleen van vandaag is. Elke stille letter fluistert een verhaal uit het verleden. Je hoeft alleen goed te luisteren – naar wat je níét hoort.
