Steden vieren massaal verjaardagen waarvan niemand precies weet wanneer ze geboren zijn. Was het nou de bode die omviel in Bodegraven? De Zuiderzee-wijk die verdween en leidde tot Aemstelredamme? Of een moeras dat werd verkocht als “natte grond met toekomst”?
We rekenen terug tot middeleeuwse voetnoten en verklaren dorpen ineens 625 jaar jong — en dat moet gevierd worden. Niet één dag natuurlijk, maar zes weken vol boten, bands en mensen die over de snelweg rennen “omdat dat historisch voelt”.
Traditie is mooi. Maar soms lijkt het meer op een excuus om heel lang heel veel te vieren… zonder echt te weten waarom.
Vele plaatsen en dan vooral steden vieren allerlei leeftijden van hun locatie die in de loop van de geschiedenis tot een paar honderd jaar gaan. Waarom eigenlijk? Vaak is de ontstaansdatum, maar vooral het jaar van vestiging van bewoners, erg arbitrair. Wanneer begin je met tellen van die jaren?
Als er plots een paar honderd mensen op één plek gaan wonen? En wie heeft dit vastgelegd dan? Er is vaak ergens in de boeken van een bisdom of in een contract plots sprake van een naam van een plaats, die die naam dan heeft gekregen door een gebeurtenis of een specifieke plek op aarde en dan bv. ergens in Nederland.
Enkele voorbeelden in onze eigen omgeving zijn dan over ons eigen Bodegraven. Hier zou een bode aangekomen zijn, bv. vanuit het bisdom Utrecht met een belangrijke boodschap. Die viel na aankomst van uitputting neer en is op deze plek dan begraven. Hier is schriftelijk melding van gemaakt. Zo weten we iets, maar ook dat door opgravingen hier een Romeins fort heeft gestaan. Misschien naast een nederzetting waarvan de bewoners voor die Romeinen moesten werken. Maar ja, dat zijn veroveraars, infiltranten en dan begin je niet vanaf bv. zeg het jaar 100 te tellen. Een ander voorbeeld is dat mensen naar voor hen nieuwe gebieden trokken zoals in het volgende woord besloten ligt. Het nieuwe kope , een aangekocht gebied dat door de overheerser ingelijfd wordt en de mensen die daar gaan wonen toestemming geeft om daar te gaan wonen en werken. Dan moesten die lui vaak belasting betalen aan alweer die bisschop. Zo is de plaats Nieuwkoop ontstaan in het toen onontgonnen en moeilijk bereikbare Hollandse veengebied.
Nu nog over Aemstelredamme. Waarschijnlijk zijn hier kustbewoners van de Zuiderzee naartoe getrokken die door stormen en overstromingen meer westwaarts getrokkken zijn en een geschikte plek vonden aan een rivier en op een plek die mogelijkheden bood voor de handel die men al deed aan die Zuiderzeekunst waar hun woningen onder de golven waren verdwenen in een tijd dat dijkenbouw bv. nog in de kinderschoenen stond. Het jaar 2025 min 750 jaar is dan het jaar 1275 van het ontstaan van de nederzetting met die naam Aemstelredamme. Toen is er iets genoteerd en vanaf die datum bestaat dan zo’n nederzetting. Vaak genoteerd in de boeken van de kerken. Daar kon men lezen en schrijven en rekenen.
Waarom zou je nu zo’n feestdag uit moeten smeren over vele dagen en weken met tal van manifestaties? Dat komt vooral doordat de mensen daar vele ideeën bij krijgen en dat men dan sommige leuke zaken na verloop van die tijd tot de eigen traditie gaat rekenen. Zoals Amsterdam Sail dat nu al wat keren om de 5 jaar plaatsvindt met een tentoonstelling van oude boten. Dan is het net zo te druk als in het weekend van 21 en 22 juni jongstleden toen men daar in Amsterdam een misschien nieuwe traditie in leven trachtte te brengen. Namelijk een dag lopen en rennen op een deel van een snelweg. Liep net niet uit de hand. Voor mij is dit wat vergezocht als onderdeel van een historisch ontstaan feest. Je blijft dan vieren en dat geeft wat slijtage dan van de kracht van zo’n herinneringsfeest.
Ik heb zelfs gelezen dat er plaatsen zijn die bv. een bestaan van zeg 625 jaar al een dag feesten waard vinden. Misschien leuk voor de mensen en de horeca en dergelijke, maar men moet niet te veel gaan doorslaan met te veel activiteiten en het uitsmeren van een jubileum over een teveel aan dagen..
