Waarom is oranje nou eigenlijk onze nationale kleur, terwijl-ie niet eens in de vlag zit? We dragen het met Koningsdag, bij voetbal, op slippers en festivalhoedjes… maar niemand weet precies welk oranje nou hét oranje is. En dat is misschien maar goed ook.
Het zou een foute boel worden als we straks RAL-codes gaan verplichten bij het WK. Want stel je voor: een Oranje-shirt dat officieel niet oranje genoeg is? Dan vallen er straks nog doelpunten af op basis van kleurafwijking.
En toch: die kleur zit diep. Niet in de vlag, maar in het collectieve geheugen. En dat begon allemaal niet met een schilderskwast, maar met een edelman die zijn achternaam ooit cadeau kreeg van een stukje Frankrijk.
Piet gaat het zo hebben over hoe taal blijft plakken, hoe kleuren nationale gevoelens worden, en waarom Nederland al eeuwenlang het beste bewijs is dat buitenlandse invloeden soms precies zijn wat je nodig hebt… zolang je ze maar oranje kleurt.
Beklijven houdt een betekenis in en is eigenlijk als woord zelf een versmelting van twee andere begrippen. Dat zijn hier dus de werkwoorden blijven en kleven, die in elkaar zijn geschoven als ‘beklijven’ en zo een andere betekenis hebben doen ontstaan. Onze voorouders hebben de taal vorm gegeven en zo is een taal altijd een levende taal. Er komen woorden met betekenissen bij en er worden woorden vergeten in het gebruik. Die zijn dan nog wel terug te vinden in de oudere woordenboeken.
Dat beklijven is als betekenis te omschrijven als iets dat blijft en dus blijft kleven in de hersens , de herinnering. Zo is het ook wel gegaan met de kleur oranje waarvan men vindt dat dit een karakteristieke kleur voor ons land is. Het is het presentievaantje voor de staat der Nederlanden en de meeste inwoners voelen dat deze kleur oranje bij ons hoort. Nu zijn er volgens de wetenschappers ontelbaar veel kleurvariaties. Wat is dan het goede oranje? Misschien bestaat er een begrip voor dat ene oranje wat de beste kleursoort zou moeten zijn voor het Nederlandse Oranje.
Maar dan maak je wel een regel die te veel weerstand oproept. Als je als kijker eens goed kijkt naar de mensen op de tribunes van sportwedstrijden waaraan Nederlanders meedoen, dan zie je al vele varianten van dit oranje. Het ene shirt is fel oranje, een ander is vaal of vaal geworden. Er zijn bv. Ook gehate en toch weer geliefde varianten met versieringen als lijnen of een Nederlandse leeuw; ook al zoiets. Waar bestaan Nederlandse leeuwen eigenlijk?
Zijn we aangekomen bij de natuurlijke symbolische betekenis van ons oranje. Eerst wat vooraf. Natuurlijk zijn de officiële kleuren van ons Rood, Wit en Blauw. Vele landen hebben honderden jaren geleden deze kleurencombinatie overgenomen zoals de Fransen, de Russen, de Amerikanen.
Maar ons land was hierin de eerste. Het voeren van een nationale vlag en niet alleen een wapenschild van een tijdelijke machthebber had meer impact en een langer leven.
Oranje is afkomstig van een adellijke familie die bezittingen had in middeleeuws Europa in bv. Dillenburg in Duitsland en in Orange in Frankrijk. Dillenburg zou het belangrijkste woonoord van deze mensen zijn geweest. Maar de man die zich als Franssprekende edele in ging zetten voor de Nederlanden was Guillaume de Orange. Willem van Oranje dus, die troepen leidde om zelf meer macht te kunnen uitoefenen over meer land. Op reis door Europa kom je altijd wel, vaak op de top van een heuvel, nog wel kastelen tegen. Daar woonden de heersers van een gebiedje. In hun tijd was dat al moeilijk genoeg om daar de macht over te behouden. Vele oorlogen en oorlogjes zijn hierbij gevoerd.
Grote landen hadden vaak nog meer uitbreidingsplannen Denk aan de Romeinen, de Fransen en de Spanjaarden, die allemaal ooit de baas waren in ons landje bij de zee. Maar als opkomende belangrijke zeevarende en handelende natie veroorzaakten die Hollanders wel jaloezie bij de grotere wereldmachten. Om kort te gaan, de Hollanders gingen de kleur oranje gebruiken als symbool voor hun eigen trots en macht en dat dankzij iemand die dit idee kreeg door de achternaam van een hier in den lande gerespecteerde buitenlander. Ja, mensen, Nederland zit al eeuwen vol met buitenlanders. Die krijg je niet meer weg en ze zijn een belangrijk onderdeel van dit welvarende deeltje van de wereld. Niemand zal meer proberen om deze kleur Oranje te vervangen door een andere basiskleur, die natuurlijk al door weer andere naties gebruikt wordt. En… oranje kom je niet zoveel tegen als nationaal symbool in de wereld. Ik laat de luisteraar maar zelf zoeken naar landen die ook oranje in hun banieren voeren. En het oranje is natuurlijk niet meer weg te denken bij de sportwedstrijden met Nederlandse inbreng.
